Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, ο διδασκόμενος αναμένεται να:

• αναγνωρίζει τις ιδιαιτερότητες του Μεσογειακού φυσικού περιβάλλοντος και των μεσογειακών οικοσυστημάτων σε παγκόσμια κλίμακα
• αναγνωρίζει τα σημαντικότερα στοιχεία και γνωρίσματα της ανθρωπογεωγραφίας της Μεσογείου ως απόρροια της φυσικής γεωγραφίας της Λεκάνης
• συνδέει φυσικά στοιχεία και διεργασίες με τα ανθρωπογενή χαρακτηριστικά της Λεκάνης και την ανθρωπογεωγραφία της Μεσογείου
• είναι πρακτικά ικανός να διακρίνει και να αναλύει το Μεσογειακό τοπίο στις επιμέρους συνιστώσες του, να συνθέτει το σύνολο των δημιουργών παραγόντων
• αντιλαμβάνεται τις διεργασίες που αφορούν στην παρούσα κατάσταση της Λεκάνης, και να προτείνει λύσεις σε προβλήματα περιβαλλοντικής υποβάθμισής της
• διευκολύνεται γνωστικά ώστε να συμμετέχει σε Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που αφορούν στη Μεσογειακή Λεκάνη.

Το φυσικό περιβάλλον. Η γεωιστορία του Μεσογειακού και Ελληνικού χώρου: γεωμορφολογία, αρχιπελάγη, όρη, το σημερινό φυσικό υπόβαθρο. Μεσογειακότητα: εξέλιξη του Μεσογειακού κλίματος, oριοθέτηση του Μεσογειακού χώρου (κλιματική, βιοκλιματική). Εξελικτική σύγκλιση: οικοσυστήματα της Μεσογείου και μεσογειακού-τύπου οικοσυστήματα. Βιογεωγραφία της Μεσογείου: παλαιοβιογεωγραφία, εξέλιξη της ζωής στη Μεσόγειο, σύγχρονη βιοποικιλότητα, προβλέψεις για το μέλλον. Φυσικοί πόροι της Μεσογείου: οικοσυστήματα, άγρια ζωή, έδαφος, νερό, η θάλασσα ως πόρος. Στοιχειώδης συντήρηση του ανθρώπου της Μεσογείου: καλλιέργειες, παραγωγή τροφής – o καταλυτικός ρόλος των θρησκειών.

Το ανθρωπογενές περιβάλλον. H Μεσόγειος-λίκνο. Ο άνθρωπος ως λαξευτής του τοπίου της Μεσογείου, η σημασία των ημι-τεχνητών οικοσυστημάτων και συστημάτων πρωτογενούς παραγωγής, καθώς και της παραδοσιακής διαχείρισης (αναβαθμίδες, αλυκές, ελαιώνες, dehesas, montados). Κτηνοτροφία (βόσκηση και βοσκότοποι, νομαδισμός, ημι-νομαδισμός, transhumance). O πληθυσμός της Μεσογείου (αποικισμός, αποδημία, γήρανση). Κατοικία και πόλεις της Μεσογείου (χώρες, bastions, κάστρα, ακροπόλεις). Η Μεσόγειος ως δρόμος (εμπόριο), η Μεσόγειος των θρησκειών και των πολιτισμών, η Μεσόγειος του τουρισμού.

Προβλήματα της Μεσογείου. Διάβρωση, φωτιές, αστικοποίηση, ρύπανση, ξενικά είδη και βιολογικοί εισβολείς, εξαφάνιση ειδών, διαταραχές οικοσυστημάτων, επιπτώσεις παγκόσμιων και πλανητικών προβλημάτων. Τουρισμός και επιπτώσεις. Αειφορική διαχείριση φυσικών πόρων και ανάπτυξη: φυσικοί και πολιτισμικοί πόροι και ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία του περιβάλλοντος της Μεσογείου.

1. Σημειώσεις θεωρίας της διδάσκουσας και εργαστηριακές σημειώσεις του διδάσκοντα στον server:

   \geo-fscoursesPPSEcogeography of the Mediteranean

2. Θ.Πετανίδου Θ., Ριζοπούλου Σ., Δέτσης Β. (επιστημονική επιμέλεια, 2015). Η περιοχή της Μεσογείου – Βιοποικιλότητα στον χώρο και στον χρόνο (J. Blondel, J. Aronson, J.-Y. Bodiou, G. Boeuf). Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου, Αθήνα, σσ. 305 + xvi.

3. Πετανίδου Θ. (2015). Αναβαθμίδες του Αιγαίου – το παράδειγμα των Δωδεκανήσων. Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου, Αθήνα, σσ. 280.
4. Μοδινός Μ (2001). Η οικογεωγραφία της Μεσογείου. Στοχαστής – ΔΙΠΕ, Αθήνα.
5. Grove AT, Rackham O (2001). The nature of the Mediterranean Europe. Yale University Press, New Haven and London.
6. Allen DA (2001). Mediterranean ecogeography. Prendice Hall, Essex.
7.  
   Attenborough D (1989). The first Eden – The Mediterranean world and man. London: Fontana – Collins.
8.  
   Braudel F (1979). La Méditerranée et la monde méditerranéen à l’époque de Philippe II. Librairie Armand Colin, Paris.
9.  
   Grove RH, Di Castri F (eds.) (1991). Biogeography of Mediterranean invasion.:Cambridge: Cambridge University Press.
10.  
    King R. Proudfoot L, Smith B (eds.) (1997). The Mediterranean: environment and society. Arnold, London.
11.  
    Montanari M (1997). Πείνα και αφθονία στην Ευρώπη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
12.  
    Rackham Ο, Moody J (2004). Η δημιουργία του Κρητικού τοπίου. Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο.
13.  
    Rundel PW, Montenegro G, Jaksic FM (eds.) (1998). Landscape disturbance and biodiversity in Mediterranean-type ecosystems. Springer, Berlin and New York.
14.  
    Thirgood JV (1981). Man and the Mediterranean forest: a history of resource depletion. Academic, London.
15.  
    Zohary D, Hopf M (2000). Domestication of Plants in the Old World – The origin and spread of cultivated plants in W. Asia, Europe and the Nile valley, third edition. Oxford, New York: Oxford UP.